Computer maakt nieuw liedje, op basis van wat artiesten ooit hebben verzonnen. Dat is generatieve muziek-AI. Vandaag schrijft De Volkskrant in een relatief klein artikeltje dat Universal, Warner en Sony – de grootste platenlabels – een rechtszaak zijn begonnen tegen twee bedrijven die mensen in staat stellen om muziek te genereren met AI.
Dit lijkt mij groot nieuws. Ik heb niet superveel verstand van recht, maar volgens mij is dit een schot voor open doel. Ik vind dat er een groot verschil zit tussen artiesten die zich laten inspireren door eerder gemaakt werk, en computers die akkoordenschema’s, melodieën en stijlen in een database stoppen, analyseren, en daarna een liedje uitrekenen.
De muziekindustrie (en alle creatieve vakgebieden) heeft niet voor niets van alles opgetuigd rond auteursrecht. Wie ooit iets creatiefs heeft gemaakt en verkocht, weet dat er ogenblikkelijk contracten om de hoek komen kijken. Dat is volkomen terecht, want helaas laat creatief werk zich makkelijk kopiëren – Napster, cassettebandjes, jpg’s… Dat dek je dus in. Een database aanleggen van bestaande muziek en dat zakelijk gebruiken mag niet zomaar.
Na twee decennia van ‘move fast and break things’ – het al dan niet uitgesproken motto van disruptieve bedrijven zoals Facebook, Uber, AirBnB en andere oliegestookte nieuwe techbedrijven – dacht ik dat we daar wel klaar mee waren. Het is bullshit, je breekt dingen die anderen voor je moeten opruimen, en het zijn vooral nieuwe manieren om de arbeidersklasse weer uit te buiten. De krankzinnige bedragen die deze bedrijven op de beurs waard zijn schreeuwen bubble, maar iedereen is te druk met geld tellen.
Als kleine creatieveling lukt het mij nooit om tegen generatieve muziek-AI te strijden. Op de site van mijn podcast staat dat ik geen toestemming geef voor het gebruiken van de audio en onze teksten voor het trainen van AI. Maar ik weet vrij zeker dat dit wel gebeurt – op hoeveel HD’s van AI-bedrijfjes zouden onze MP3’s inmiddels te vinden zijn.
De grote platenbazen Warner, Sony en Universal vinden kennelijk dat hun catalogus met echte muziek meer waard is dan generatieve-AI-muziek waard kan worden, en die tekenen ze dus niet, maar klagen ze aan. Dat kan ook de kleine creatieveling helpen. Ze moeten daarna wel even doorpakken, en niet alleen deze twee kleine startups voor de rechter dagen. Hoewel het misschien makkelijker is om een precedent te krijgen in een gevecht met een kleinere partij, die nog niet gesterkt wordt met Saudische oliemiljarden.
Onder de streep dringt zich een prangende en eigenlijk nergens gestelde vraag op: why? Waarom willen we AI die muziek maakt? Denk je werkelijk dat het je gaat lukken om het recept voor een hit uit te laten rekenen door AI? Ga je dan touren? “Hallo Pinkpop! Hier zijn The Prompts, met ‘nummer in de stijl van Billy Jean en Under Presure!’”.
Ik besef heus dat ik een man ben die tegen de wolken staat te schreeuwen. Want EDM is ook muziek, al moet je er wel wat te slikken bij nemen. Een DJ die een ‘set’ afspeelt en met z’n handen zwaait terwijl er nog wat pyrotechniek wordt afgestoken is ook muziek. En dat ik liever in het Bimhuis, Paradiso en het Concertgebouw zit, is niet erg relevant voor de uitkomst.
Dat ik deze rechtszaak een schot voor open doel noem, zeg ik vanuit de bias van een creatieve maker. Of een (Amerikaanse) rechter er ook zo naar kijkt is nog maar de vraag. Ik heb zelf geen interesse in AI-muziek, ook als ik het niet als zodanig zou herkennen. De prompt ‘maak een song die als twee druppels lijkt op Happy van Pharrell maar waar we juridisch mee wegkomen’ is een lege gimmick, en verspilling van bronnen. En je zou als techsector (en de daar over schrijvenden) ook eens een keer moreel kunnen tonen.
Gaan we rekencapaciteit en AI inzetten om een hit uit te rekenen, of gebruik je dat voor vrede, democratie, duurzaamheid en gezondheid? Ik wil het gezegd hebben, want die dingen lijken niet erg op de radar te staan van de move fast and break things-types. Helaas.