Wierd Duk is een schande voor de journalistiek. Ik wil geen wereld waarin je maar gewoon weg komt met het verspreiden van leugens en nepnieuws

Onlangs was het twee jaar geleden dat er mij iets overkwam, waar ik meer mee bezig ben geweest dan ik leuk vind. Ik heb er heel lang over nagedacht of ik er meer over zou zeggen dan ik hier al deed. In eerste instantie vond ik namelijk het sop de kool niet waard. Maar er zat me iets dwars waardoor ik er aan bleef denken, en dat intrigeerde me. Het incident is onbelangrijk, maar de gevolgen waren van dien aard, en ook zo verbazingwekkend, dat ik gewoon wil vertellen hoe het zit.

En dit is niet leuk, maar ‘I told you so’. Wat ik zei was: Wierd Duk is een volksmenner, nepnieuwsverspreider en een schande voor de journalistiek. Dat twitterde ik, op 18 november 2022. Die tweet haalde het Genootschap van Hoofdredacteuren en belandde in De Telegraaf. En daarmee werd alles wat ik over Wierd Duk zei nog maar eens bevestigd. Wat ze aan de Basisweg misschien niet leuk vinden, maar ze hebben er zelf een shitshow van gemaakt. In deze blogpost vertel ik je exact hoe het zit.

Mijn tweet was een reply in een discussie met twee andere twitteraars. De directe aanleiding om dat toen te zeggen was dat Wierd Duk bij BNR had gelogen over zijn werk over de oorlog in Oekraïne. Hij zei dat hij zich nauwelijks met MH17 had bemoeid, terwijl hij er legio stukken over heeft geschreven; hij ontkende dat hij complotdenker Karel van Wolferen er over had geïnterviewd, wat wel zo is; en dat hij geen complottheoriën over MH17 de wereld in heeft gegooid, wat wel hij wel heeft gedaan.

Ik zal zo het bewijs hiervoor leveren.

Toen ik op 18 november 2022 iemand op twitter antwoordde dat ik Wierd Duk een volksmenner, nepnieuwsverspreider en een schande voor de journalistiek vind, bereikte dat Duk razendsnel. Binnen twaalf minuten was er een screenshot van gemaakt en had Duk dat getwitterd met de woorden ‘Journalist bij de NPO’.

Daarna volgde een serie ontluisterende gebeurtenissen. Ik kon daar lange tijd weinig over zeggen, maar na twee jaar moet ik constateren dat ik het zó onrechtvaardig en gemeen vind, dat ik niet anders kan dan het vast te leggen. Bovendien gaat Duk gewoon door met volksmennen en nepnieuwsverspreiden.

Wierd Duk, Paul Jansen en De Telegraaf hebben zich buitengewoon onbehoorlijk gedragen, en hebben de regels van de journalistiek getart. Ik leg uit waarom.

Hoeveel Wierd Duk over MH17 heeft geschreven, en hoeveel nepnieuws hij daarmee verspreidde

De directe aanleiding voor mijn tweet van destijds is dat Wierd Duk op 8 april 2022 zat te liegen bij Wilfred Genee op BNR Radio, een leugen waarop hij direct al werd gewezen door medetafelgast Olaf Koens. Je kan de feiten hieronder lezen en checken, de samenvatting is: Wierd Duk heeft complotdenkers over MH17 ruim baan gegeven, heeft mensen aan het woord gelaten die onzin verspreiden en heeft dat niet weersproken, ook niet toen dat er wel toe deed. Daarna ontkende Duk dit alles bij BNR.

De indirecte aanleiding voor deze tweet was dat dit niet de eerste keer is dat ik Duk opmerkelijke uitspraken zag doen of twitteren. Dat begon bij mij toen hij in 2016 in een smoezelige kelder op een bijeenkomst van FvD een uur lang Thierry Baudet gelijk aan het geven was. Hij zei daar voor een journalist heel vreemde dingen. Dat ging trouwens ook over Oekraïne, maar dat terzijde. Duks vreemde interviews heb ik altijd onthouden, net als Olaf Koens deed.

Olaf Koens had gelijk. Wierd Duks ontkenning is op video vastgelegd: hij liegt. Hij heeft wel uitgebreid over MH17 geschreven, en hij heeft wel complottheoriën de wereld in gegooid. Dat staat zwart op wit.

De stukken zijn journalistiek broddelwerk. Ik vind dat ik dat oordeel wel kan vellen, na twintig jaar in de journalistiek. Dat is geen persoonlijke aanval, dat is prutswerk prutswerk noemen als ik prutswerk zie. In dit geval vind ik het nog verder gaan dan dat, omdat hij Ruslandpropaganda aan het verspreiden is. Leugens en nepnieuws.

Daarom noem ik Wierd Duk een nepnieuwsverspreider, een volksmenner en een schande voor de journalistiek. 

Hoe Wierd Duk reageert als je hem confronteert met zijn volksmennerij en zijn verspreiding van nepnieuws

Het was nooit mijn bedoeling om me met Wierd Duk te bemoeien, al zag en zie ik hem wel als een van de redenen dat zoveel mensen in onzin geloven. En dat dit niet zonder gevolgen is, zien we dagelijks in het nieuws. Nee ik geef geen voorbeelden, die kan je heus zelf bedenken. Ik kan gewoon echt niet tegen journalistiek prutswerk icm veel bereik. En dat is precies waardoor Wierd Duk toch op mijn radar kwam, zeker toen ik twitter nog gebruikte.

Die tweet die ik in november ’22 stuurde was dus een antwoord in een discussie met twee anderen. Een discussie waarvan het zeer onwaarschijnlijk was dat buiten die drie iemand die zou zien. Maar binnen twaalf minuten stond er een screenshot van mijn tweet op Duks twitter, met de woorden ‘Journalist bij de NPO’. Eerst over dat laatste.

Ik ben freelancer sinds 2009, en ik werk voor verschillende publieke omroepen. In november 2022 werkte ik een paar dagen in de week als redacteur bij twee programma’s van de NOS. Dat was dus ook freelance, tijdelijk en deeltijd. En de NOS is niet de NPO. Maar soit, je kan me ‘journalist bij de NPO’ noemen, al vind ik dat wat een leap.

Of het fair is om mijn opdrachtgever er bij te betrekken? Wacht maar, dit was nog niets.

Het kostte me een half uur om er achter te komen dat Duk dit had gepost – ik werd immers niet getagd, dus dan moet je dat maar net zien. Wat ik wel zag was dat er allemaal vreemde reacties kwamen op mijn diep in twitter verstopte reply. Dan ga je kijken.

Daarna deed ik iets waar ik nog steeds achter sta, maar wat me absoluut niet heeft geholpen.

Ik zocht het telefoonnummer van Wierd Duk op in het systeem van de NOS (vind je dat vreemd? Duk zelf haalde mijn opdrachtgever er bij he), en belde hem op. Het was een kort gesprek, waarin ik hem verzocht de tweet te verwijderen, dan zou ik dat ook met de mijne doen, want het sop was de kool niet waard.

Het kwam hem op dat moment niet uit om te bellen, hij had geen tijd. Ik hoorde een wat spottend lachje, en mijn vraag of ik dan later terug kon bellen werd afwijzend beantwoord. We beëindigden het gesprek. Ik vond het nogal teleurstellend, maar er was geen onvertogen woord gevallen.

Ondertussen ‘ontplofte’ mijn twitter. In een poging de zaak te kalmeren, tweette ik dat ik had geprobeerd om het te bespreken met Duk, maar dat dit was mislukt. Nog geen twintig minuten later postte Duk een tweede tweet, met een screenshot van mijn tweet over het telefoontje, en een tekst in de trant van ‘wat gaat er dan om in je hoofd’ – alsof mij iets mankeert.

Ik had hem dus beter niet kunnen bellen, dat is duidelijk. Maar ik blijf er bij dat als er iets aan de hand is, je het beste iemand meteen even kan spreken. Dat is niet iets wat ik zelf nu even verzin, dat is staande praktijk in de journalistiek. En ik durf ook wel te zeggen dat het een tip is als je escalatie wil voorkomen. Alleen gebruiken sommigen dat dus kennelijk juist als escalatie.

Want escaleren deed Wierd Duk

Het duurde niet lang voordat ik de radiochef en kort daarop ook de hoofdredacteur van de NOS aan de lijn had. Ze wilde mijn kant van het verhaal weten (zie je, je belt even met mensen). Want kennelijk was Duk met een verhaal naar zijn toenmalige hoofdredacteur van De Telegraaf gestapt, Paul Jansen. En die had een versie van dit verhaal meegenomen naar het Genootschap van Hoofdredacteuren. Dat had de NOS in een lastige positie gebracht, want De Telegraaf heeft het al nooit zo op de NOS, en de NOS wil een neutrale partij blijven.

Ik begreep er weinig van, maar inmiddels ging het natuurlijk allang niet meer over de volksmennerij, nepnieuwsverspreiding en schande voor de journalistiek die Wierd Duk is. Waar ik naar zat te kijken was een langzaam treinongeluk dat eigenhandig was gearrangeerd door Duk zelf. Er werd mij verteld dat Paul Jansen overwoog om er in zijn column in De Telegraaf over te schrijven.

Waar dan over? Over hoe zijn ‘journalist’ volksmenner is, nepnieuws verspreidt, een schande voor de journalistiek is, en daarmee geconfronteerd bij BNR er keihard over liegt, of bij mij gaat lopen stampen, schreeuwen en de zaak buiten elke proportie opblaast? Nee: het zou een stuk worden over hoe Wierd Duk slachtoffer is van bedreigingen, en dat tweets als de mijne dit in de hand werken.

Paul Jansen, nu correspondent in de VS voor De Telegraaf, heeft die column daadwerkelijk geschreven. Het is bespottelijk, en schandalig. Hij noemt mij ‘ene Botte Jellema’ – mijn belang aan de ene kant dus relativerend tot nihil (prima), en aan de andere kant van mij een bedreiging voor zijn mensen makend. Ja, wat is het nou, Paul Jansen? Had je me niet even kunnen bellen?

En over dat ‘bedreigen’… ik probeer echt in te zien of ik daar nou fout zit met die tweet. Maar ik kom daar niet op uit, want ik roep niet op tot geweld, tot een boycot of tot wat dan ook. Paul Jansen plaatst het in de categorie ‘haat’, maar dat is het niet.

Het is een oordeel over Duks manier van werken, zijn professionaliteit en zijn leugens. Dat is alles. Bovendien plaatste ik die tweet niet op mijn tijdlijn, maar was het een reply, diep verstopt in een onbelangwekkende discussie, die door nagenoeg niemand werd gelezen, en al helemaal niet door mensen die Duk iets willen aandoen. Hij was zelf degene die de tweet groot maakte.

Ondertussen was ík degene die werd bedreigd, door de op mij afgestuurde volgers van Wierd Duk

Het gevolg op Twitter was een schier eindeloze stroom aan genadeloze haat en beledigingen in mijn richting. Vooral toen de volgers van Duk, zogenaamde strijder voor het vrije woord, het regenboogje in mijn profieltekst hadden ontdekt. De homohaat was extreem persoonlijk en ongelooflijk hard. Ik kreeg het er echt koud van.

‘Ga je ook achter jonge jongetjes aan?’
‘Onderbouw je je tweet of ben je een echte NOSert?’
‘Heb je je billenmaatje […] al eens gekont?’
‘.. vast ook een vieze pedo’
‘Jij houdt toch van bobbels in de broek?’
‘Ben jij een van de slachtoffers van […] die het stiekem toch lekker vond?’
‘Onder het rokje, onder het rokje #jiskefet’
‘Tuurlijk vind deze viespeuk dit normaal, anders werk je niet als hoernalist bij de NPO’
‘Friemel jij ook aan kleine jongens’
‘de kontslet’
‘Het is maar goed dat je geen kinderprogramma’s maakt’
‘Hoernalistje’
‘Zou je een relnicht zijn?’

Dit is slechts een selectie. Wierd Duk greep hier niet op in, terwijl ik vrij zeker weet dat hij het heeft gelezen. Op sommige reacties ging hij namelijk wel in. Zoals met:

Het jankerige narcisme ook van die types. Ze schelden en tieren en razen tegen en over je. Werkelijk álles permitteren zij zich. Dan zeg je er iets over en dan voelen zij zich ‘geïntimideerd’. 

Ik jankte niet. Ik had het niet over mezelf. Ik schold niet. Ik tierde niet. Ik raasde niet. En: ik loog niet.

Dus wat hebben we. Ik had kritiek op Duk, waarin ik gelijk had, in een tweet die diep verborgen was en door bijna niemand was gelezen, ware het niet dat Duk die tweet zelf etaleerde. Daarna stapte hij naar zijn hoofdredacteur, die naar mijn opdrachtgever stapte en die in verlegenheid bracht (ik verwijt de NOS in dezen niets, zij kunnen zich niet associeren met zo’n tweet, en het geeft geen pas om als De Telegraaf dat wel te doen). Met als motivatie: Duk wordt bedreigd, en dat zou komen door tweets als die van mij.

Waarna ík word bedreigd, uitgescholden, vernederd en gediscrimineerd, én mijn opdrachtgever wordt benaderd.

Laat ik dan maar even heel expliciet zeggen dat ik niet wil dat Duk iets wordt aangedaan. Ik vind niet dat mijn tweet impliceert dat ik dat wel wil. Maar stel dat je vindt dat die dat wel impliceert, waarom zet je dit door niemand gelezen bericht prominent in je tijdlijn? Waarvan je weet dat die ook door je haters wordt gelezen? Dan rapporteer je toch?

Mag ik ook even zeggen dat – en lees de reacties rustig nog een keer – ik ook niet wil dat míj iets wordt aangedaan? En dat hij, of De Telegraaf, best iets had kunnen zeggen over de homohaat? En over de leugens van Wierd Duk, als ze toch bezig zijn.

Wat er daarna gebeurde?

Niet zoveel. Ik schreef een wat cryptische versie van dit verhaal op mijn site, toen ik in april ’23 twitter verliet. Dat werd een artikeltje op Villamedia. Peter Breedveld van Frontaal Naakt zag dat, en reconstrueerde bijzonder accuraat wat er was gebeurd. Sorry dat ik er toen nog niets over kon zeggen, Peter.

Sander Schimmelpenninck maakte een tv-serie met de verrotting van socials als onderwerp, en vroeg of ik dit verhaal wilde vertellen. Maar ik werkte nog voor de NOS op dat moment, en dat leek me niet zo handig.

En: het vrat aan me. Dat Wierd Duk en De Telegraaf wegkomen met dit soort bullshit. Onlangs was de oorspronkelijke tweet twee jaar oud, en ik werk al een tijdje niet meer voor de NOS. Die ambitie heb ik ook niet meer. Er is voor mij iets veranderd, na de verkiezingsuitslagen in Nederland en in de VS, na de krankzinnige propaganda uit Israël bij de rellen in mijn stad, nadat Wierd Duk daarover op tv uitspraken deed die om begrijpelijke redenen schadelijk worden genoemd, en wederom iemand voor de bus gooide. Weer bij Wilfred Genee trouwens.

Ik wil geen wereld waarin je maar gewoon weg komt met het verspreiden van leugens en nepnieuws. Ik wil dat mensen van journalisten afblijven. Ik wil niet zo worden behandeld, persoonlijk en zakelijk; ik ben twintig jaar journalist en vind het van de ratten hoe De Telegraaf en Wierd Duk met mij zijn omgegaan. En er mee weg komen.

Ik heb een heel sterk rechtvaardigheidsgevoel. En daarom schrijf ik nu dit artikel.

Wierd Duk is een volksmenner, nepnieuwsverspreider en een schande voor de journalistiek. En De Telegraaf trouwens ook.