De brief van Schiphol aan omwonenden is een onberispelijk meesterwerk van moderne public stakeholders communication

Ik blijk een van de uitverkorenen te zijn, die van het grote Schiphol (in de top tien van grootste luchthavens ter wereld) een brief mocht ontvangen. Van Birgit! In de vijftien jaar dat ik in Amsterdam woon, is dat nog nooit gebeurd. Mijn inschatting is dat meer mensen ‘m hebben gekregen, misschien wel een miljoen, dus het is een belangrijke brief. Zeker als je iets weet van de discussie over de groeiwensen van het bedrijf, de overlast die omwonenden (meestal niet-Amsterdam) er van hebben, en dat het bedrijf voor een belangrijk deel in handen is van de staat en de Gemeente Amsterdam.

Een analyse.

Stop. Bij het eerste woord al. ‘Jaarlijks’ heeft iets geruststellends; een verjaardag, Hemelvaartsdag en Valentijn zijn jaarlijks; niks aan de hand. Niet ongerust worden dat er ineens na vijftien jaar een brief van Schiphol in je bus zit. Een goed moment om deze brief dus terzijde te leggen. Het water is er per slot van rekening ook wel jaarlijks een keer af. Hoe erg kan het zijn.

Nog meer geruststelling. Dat onderhoud essentieel is om de veiligheid en onverwachte storingen te voorkomen geldt ook voor een pannenset. En als we dat al niet begrijpen, dan hadden we toch op z’n minst de moeite kunnen doen om in de media te lezen over taxibanen van Schiphol; wie heeft er niet een google news alert op!

Birgit laat er geen gras over groeien; het begint overmorgen al. Ik heb persoonlijk geen flauw idee welke baan de Zwanenburgbaan is, maar aangezien ik deze brief krijg, is het waarschijnlijk mijn lievelingsbaan, qua minste hoeveelheid overlast als-ie gewoon in gebruik is. Anders zou ik deze brief niet krijgen. Toch eens op een kaartje opzoeken welke baan het is.

Verder goed om te lezen dat de baanverlichting van Schiphol LED wordt. Goed dat die lampjes straks nog maar 0,0003% van de uitstoot veroorzaken die een 747 heeft als-ie even hoest.

Het kan leiden tot meer of juist minder geluidsoverlast! Wie zal het zeggen? De wedkantoren zijn geopend.

Ik ben verliefd op het woordje ‘juist’ in die zin – briljant. Birgit had het weg kunnen laten, en dan had de zin exact hetzelfde betekend. Maar door het woordje ‘juist’ wordt de waarschijnlijkheid van de ‘minder’-optie groter. Juridisch niet natuurlijk, maar gevoelsmatig wel. Communicatieparel!

Hoe zou Schiphol nu ook kunnen weten of deze werkzaamheden tot meer of minder overlast voor omwonenden leidt – vliegtuigen, decibellen, geluidscontouren, het is allemaal ingewikkeld jargon waar je het publiek natuurlijk niet mee moet lastig vallen.

Oh.

GeLuIdSpReFeReNtIeEl BaAnGeBrUiKsYsTeEm!

Ongelooflijk – Birgit geeft ons een uniek inkijkje in de inner workings van de kern van Schiphols bedrijfsysteem. Het is net zo interessant als hoe ik mijn auto parkeer, volgens mijn eigen afstandspreferentieel parkeervakgebruiksysteem.

Ze doen echt hun best om zo min mogelijk hinder op te leveren.

Maar er moeten natuurlijk wel gewoon vliegtuigen landen.

Mocht uit de voorgaande alinea’s op een of andere manier toch de vraag zijn gerezen of wij als omwonenden overlast zouden kunnen ervaren vanwege de verbouwing, en mochten we ondanks alles door hebben gelezen, dan is deze alinea de schop waarmee je helemaal tegen de grond wordt gewerkt. Schiphol schetst hier een black box, niet bedoeld voor het publiek om te doorgronden, waardoor het volgende gesprek tussen twee buurvrouwen over de heg kan plaatsvinden:

“Hey buurvrouw, wat maken de vliegtuigen een lawaai vanochtend he?”

“Haai, ja dat komt doordat Schiphol de start- en landingsbanen volgens een geluidspreferentieel baangebruiksysteem inzet, waarbij ze de voorkeur geven aan banen die de minste hinder opleveren en vliegbewegingen over dichtbevolkte gebieden zoveel mogelijk vermijden, wat ze doen volgens een vaste voorkeursvolgorde, ook wel de preferentievolgorde genaamd.”

“…”

Het tweede zinnetje, ‘zo’n 200 vliegbewegingen per dag zich verplaatsen’. Het argeloze ‘zo’n’; hoeveel is 200 nou eigenlijk echt; en ‘zich verplaatsen’ alsof ze een eigen wil hebben. Schitterend. IJs en weder dienende.

Zo niet vergeten even te googlen waar welke baan ook weer ligt.

“Zeer uitzonderlijk”. Het is bijna niet voor te stellen dat het gebeurt, maar toch heeft Schiphol maar even met de gemeente Aalsmeer en bewonersverenigingen om tafel gezeten om hierover keiharde afspraken te maken.

Ook hier weer de vaagheid: ‘verwachten’ dat het 1 of 2 nachten zal zijn, dus een marge van 100%. Wie zal het zeggen.

Het magistrale planningssysteem van de werkzaamheden heeft voorzien in iets dat vergelijkbaar is met lampen in je badkamer plaatsen op het moment dat je de badkamer verbouwt. Birgit zet het er maar even bij, zodat we niet denken dat ze hier niet aan hebben gedacht, voor ons. Ze doen het voor ons, dat realiseren we ons des te meer als onze zomervliegvakantie op het spel wordt gezet!

Birgit heeft wensen ‘meegenomen’ bij het opstellen van de plannen. Mooi. Er blijken wensen te zijn geweest, geen eisen. En ze zijn meegenomen, niet ingewilligd. Feitelijk kan alles wat gezegd is aan de kant zijn geschoven, maar dat gevoel krijg je niet.

Mochten we toch nog twijfels hebben, Birgit heeft het aan papa (de grootaandeelhouder) gevraagd en die vond het goed, hoor!

Ja, ik rond het af. Birgit heeft er keurig bij gezet waar haar kerkhof voor klachten precies ligt, en het logo van BAS kreeg zelfs ruimte in de brief. BAS door het dolle heen natuurlijk. Had ook een kaartje met waar welke baan precies ligt kunnen staan, maar hey.

Ohja, dat banenstelsel van Schiphol. En nog meer baanpreferentievolgorde! Kijk, we weten niet hoe het af gaat lopen met deze werkzaamheden, want deze brief zegt letterlijk niks over wat we kunnen verwachten. Maar omdat dit de eerste brief ever is van Schiphol hierover, zou het mij niets verbazen als dit het scenario is – maar het is pure speculatie:

Waarschijnlijk valt het wel mee, al zullen er een aantal mensen best wel overlast ervaren. Aan het eind van deze werkzaamheden, dus zo’n beetje begin mei, krijgen we nog een brief. Veel mensen zullen zich dan deze eerste brief herinneren, en dan denken: ohja, hey, niks van gemerkt, dat doen ze toch goed bij Schiphol.

En daarna kan ergens volgend jaar ongehinderd groot onderhoud beginnen, waartegen dan niemand in verweer zal komen, want het viel de vorige keer immers zo mee. Ik bedoel: dit gaat over alleen de Zwanenburgbaan – wherever that might be – en ze hebben er nog vijf. Ja, ik weet het niet, maar als omwonende van Schiphol word je natuurlijk wel eens een beetje sceptisch.

Mij rest niets meer dan Birgit te bedanken voor deze parel van een brief, waar waarschijnlijk nog wel een paar communicatiestudenten op kunnen afstuderen. Ik wens iedereen veel Zwanenburgbaanpreferentieplezier toe!

Botte Jellema
Botte Jellema is journalist, presentator, podcast- en documentairemaker. Hij is freelancer en werkt onder andere voor omroepen en programma's op NPO Radio1. Hij heeft een groot hart voor journalistiek, media, communicatie en verhalen.

12 Reacties

  1. Ik ben blij te lezen dat er iemand bestaat die exact hetzelfde als ik denk over de brief. Prachtig. Met een grijns gelezen. Jouw stuk dan. Niet die brief.

  2. Dat BAS sprookje is werkelijk een topper, had van de bekende gebroeders kunnen komen. Wanneer je bij het sprookje wil klagen, dan moet je eerst je hele privacy bij hun op de startbaan mikken.

    Dat wordt weer een aantal weken pestherrie boven Gouda/ Reeuwijk.

  3. Nu ken ik al 6 mensen die Birgit deze brief heeft gestuurd! Bij ‘geluidspreferentieel baangebruiksysteem’ vermoedde ik al wel dat het geen romantische brief voor mij alleen was, maar toch …

  4. Ook boven geheel Uithoorn heeft Birgit de brieven laten uitstrooien…. Het charme offensief van Schiphol is gestart, nu de groep gestoorden (geluidsoverlast) steeds groter wordt.

  5. Prachtig dit stuk! Dank voor deze analyse :D
    Toen ik de brief vrijdag las, vielen mij ook een aantal zaken op. Mooi om dat nu zo onder elkaar te lezen.

  6. Ik denk dat veel mensen die deze brief hebben gekregen zowel letterlijk als figuurlijk niet wakker liggen van overlast door Schiphol. Lees: de meeste Amsterdammers. Deze brief is natuurlijk voor de mensen die wél overlast hebben van Schiphol en precies weten onder welke aanvliegroute van welke specifieke baan van Schiphol ze destijds een huis hebben gekocht. Alleen om te voorkomen dat klagers zich achtergesteld voelen omdat ze géén brief kregen, terwijl hun buren hem wél kregen en ze toch wel serieus genomen willen worden, heeft Schiphol die brief maar gewoon aan half Nederland gestuurd. Op dat ze zeker weten dat alle klagers zo’n brief krijgen.

    En ja, dat taalgebruik is natuurlijk wat oppertunistisch, maar er is geen ontkennen aan dat als je onder de Zwanenburgbaan woont en ze die zes weken dichtgooien vanwege werkzaamheden, je zes weken een stuk lekkerder slaapt. Woon je onder een van de andere banen die dat extra verkeer moeten opvangen, dan zul je wat meer last hebben van vliegtuigen.

    En daar het baangebruik afhankelijk is van wind (lees: het onvoorspelbare weer) kun je niet verwachten dat Schiphol op voorhand precies weet hoe vaak een specifieke baan gebruikt gaat worden, maar moet je je baseren op weersvoorspellingen en historische percentages. Typisch van die dingen waar de klagers wel van op de hoogte zijn. Evenals de meeste enigszins geïnformeerde mensen denk ik, maar dat terzijde.

    Blijft over dat het wel de schot hagel-methode is, waarbij uiteindelijk vast wel een paar brieven terecht komen bij mensen die daar waarde aan hechten, maar die vooral ook heel veel mensen bereikt die eerder nauwelijks stil stonden bij overlast door Schiphol en daar nu weer even fijntjes aan herinnerd zijn. Wat dat betreft verbaas ik mij meer over het idee achter de brief dan over de inhoud, al zou ik zelf ook niet goed weten hoe je nu beter je doelgroep bereikt.

  7. Dit “meesterwerkje” viel ook in Mijdrecht op de deurmat. :) We zullen wel zien/horen hoeveel (over)last we hier van gaan ondervinden.

  8. Mijn ergernis en verbazing over deze brief perfect verwoord! Thx

  9. Ben heel benieuwd of er ook een brief van Birgit komt over de wens om permanent 20.000 vluchten toe te voegen. En hoe lang die dan wordt ;-)

  10. Ook hier bedankt! Geniaal. De brief viel samen met ”westenwind” en frequent nachtelijk Buitenveldertbaan gebruik tot nu 5 nachten totaal..en dat kan vast tot dat het afgelopen is vanwege die zelfde wind. (Er stond daar overigens niks over in de brief). De brief is waarschijnlijk gestuurd omdat ze de Oostbaan mogen gebruiken, een speciale ontheffing*. Die gaat gewoon over nog dichter bevolkt gebied Amsterdam.
    En de BAS tja….

    *https://www.vlieghinder.nl/nieuws/artikel/schiphol-breekt-bewust-regels-met-gebruik-van-oostbaan

  11. Beste Brigitte, via een omweg wil ik je vragen een weekje te komen logeren onder de vliegroute van de buitenveldertbaan. Helaas heb je al vijf dagen en nachten lang de geur van kerosine en het geluid van Boeings moeten missen, maar ik nodig je uit voor de volgende 5 weken turbulentie. Intens genieten! Wij allen -toehoorders- weten zeker dat je er stil van wordt. Over maatregelen gesproken, geluidsisolatie met hoogste densiteit helpt zelfs onze kleintjes niet aan hun benodigde nachtrust. Slaap rustig, droom jij maar lekker!

    1. Hoi Viv,

      Als je nu kleintjes hebt schat ik in dat je niet een relatie hebt van 30 jaar of langer. Je zult dan ook wel ergens na 1990 zèlf of samen de keuze hebben gemaakt om met je partner een huisje te zoeken pal onder de rook van Schiphol. Je had uiteraard ook iets anders kunnen kiezen maar van die keuzemogelijkheid heb je geen gebruik gemaakt. Je koos onder de rook van Schiphol. Om daar dan nu zó negatief over te schrijven vind ik persoonlijk ongepast. Hartelijke groet van een tuinliefhebber-met-regelmatig-33-vliegtuigen-per-uur-boven-z’n-huis.

Reacties zijn gesloten.