Deze column verscheen 15 oktober 2020 in het Fries bij Omrop Fryslân.
Als speciale verslaggever Podcasts, heb ik vandaag een update uit podcastland. Want er is een sensationele rel over een grote Amerikaanse podcast, die een van de voorbeelden is voor alle verhalende podcasts. Ik heb het over Caliphate, een productie uit 2018 van het gezaghebbende The New York Times, gemaakt door Rukmini Callimachi.
Het gaat over een Canadese Pakistaan die radicaliseerde als tiener, naar Syrië reisde en daar voor de IS-politie ging werken. Hij zou twee executies hebben uitgevoerd. Deze hoofdpersoon is een paar weken geleden gearresteerd, omdat hij het hele verhaal zou hebben verzonnen. En dat is verboden in Canada, in de terrorism hoax law. Het lijkt er dus op dat het hele verhaal van deze hit-podcast niet waar is.
Ik zal het maar eerlijk zeggen: ik heb de podcast niet helemaal gehoord. Er zijn veel podcasts en ik moet ook nog werken voor mijn centen. Dus moet ik antwoord vinden op de vraag waarom ik naar wat luister. In dit geval: pro is dat het van The New York Times is. Contra: wil ik het verhaal horen van iemand die geradicaliseerd is, iemand die twee moorden heeft gepleegd. Neu. Zoals ik ook niet naar de aflevering van College Tour met Willem Holleeder heb gekeken. Verhalen van één persoon zijn journalistiek altijd problematisch. Want dat is geen brononderzoek. Dat is misgegaan bij Caliphate, naar het zich laat aanzien.
In De Volkskrant werd karaktermoord op de maker van de podcast gepleegd: ze is binnengehaald bij The New York Times vanwege haar meeslepende berichtgeving over verre gebieden; vooral door haar tragikomisch verhaal over kassabonnetjes van Al-Qaida kwam ze op de radar van de krant. De Volkskrant schrijft dat andere kranten haar slordig en gretig vinden. Het zal allemaal wel, maar belangrijker is de vraag hoe het kan dat een van de belangrijkste kranten op de wereld dit naar buiten heeft gebracht, met veel bombarie, op het nieuwe platform dat podcast is, zonder dit verhaal minutieus te checken.
The New York Times is het nu aan het uitzoeken, maar een van de columnisten schreef al over de bevindingen. Over hoe dit kon ontstaan schrijft hij dat The New York Times midden in een veranderingsproces zit, van een zwaar dagblad vol nieuwsberichten, naar een collectie sappige, grote verhalen op sites en streaming services. Donald Trump noemt The New York Times al jaren fake news; hij zal deze column wel uitgeknipt hebben.
Callimachi zelf retweet nu elke dag tweets over wat voor fantastische verslaggever ze is. En ze kent het spelletje van karaktermoord ook: ze retweet dat iemand een deel van de kritiek ressentiment noemt, en dat er nu Schadenfreude is, met een hint van seksisme.
Wat moet de podcastluisteraar hier nu mee. En wat moeten mensen die nieuwsgierig zijn naar dit nieuwe platform er mee. Deze week zagen een miljoen Nederlanders een aantal Nederlandse podcasters aan tafel zitten bij De Vooravond. Allemaal mannen, 1 vrouw. Allemaal chatcasts, dus gesprekspodcasts. Allemaal mensen die al bekend zijn van ander werk in de media. Een van de aanwezigen vertelt dat hij andere klussen heeft opgezegd, omdat hij nu deels kan leven van de podcast die hij maakt. Van deze persoon is bekend dat hij in geld is geboren, en dat er dus voor hem niet zoveel op het spel staat. In zijn podcast gaat het vaak over hoe hij met al zijn geld moet om gaan, gevolgd door een oproep om vooral nog meer te doneren via petjeaf.nl. Het zal je kennismaking met podcast maar zijn.
Het is een nieuw medium. Het is niet zo gek dat er wat mis gaat hier en daar. Als podcastmaker zit ik er midden in en bekijk het met verwondering. Wat het meest mist aan dit medium is kritiek. Het is populair, maar is nog niet in de fase dat er met wat afstand en inzicht regelmatig over geschreven of gesproken wordt. (Ja, er is een nachtprogramma op NPO Radio 1 over podcasts en de scherpe en humoristische Vincent Bijlo doet ook in de krant zijn best, maar vergelijk dat eens met de aandacht voor theater en televisieseries.)
Zo zou er eens wat moeten worden gezegd over de obsessie met sensationele true crime in podcastland, en Caliphate valt ook in die categorie. En over geld verdienen met podcasts. En over mediapersoonlijkheden die podcastland kapen met hun obligate praatjes. Het medium is wonderlijk mooi, maar het heeft het nodig dat verhalen kloppen, voordat ze sappig en groots worden verteld.