In mijn nieuwe podcastaflevering crashte ik liefdevol met vriend Ype Driessen over zijn omarming van de Partij voor de Dieren. Hij gaat daar hoogstwaarschijnlijk op stemmen en ik zeker niet. Hij zegt dat dit de enige partij is die echt voor de dieren op komt en ik zeg dat de PvdD het slechtste is dat de dieren kan overkomen.
Een dag later kwam er tot vrijwel eenieders verbazing een motie door de Tweede Kamer voor weidegang van melkkoeien. Deze motie is een initiatief van de Partij voor de Dieren, en werd al gesteund door een keur aan andere partijen, waaronder PvdA, GroenLinks en D66. Maar een meerderheid was er niet.
De motie stond op het punt weggestemd te worden, toen ineens de PVV voor bleek te zijn.
Het is een vreselijke motie, niet in de laatste plaats voor dier en milieu. De PvdD heeft verzuimd iets essentieels te regelen, en hieronder leg ik uit hoe het zit.
Melkveehouderij
Om te beginnen even precies waar we het over hebben: de melkveehouderij. Dat is dus heel wat anders dan de vleesveehouderij. Ik kom van een melkveehouderij, en mijn zus en haar man runnen dat bedrijf nog steeds. Dat betekent twee dingen: ik weet wat voor ontwikkelingen er zijn geweest in de afgelopen decennia en ik ken de actuele stand van zaken redelijk.
Er is een tendens dat minder melkkoeien in de wei komen. Daarover kan je twee dingen zeggen. Alle koeien stonden in Nederland altijd al de helft van het jaar op stal. Je kan in de wintermaanden de dieren niet naar buiten doen. Niet omdat de koe dat niet aankan, maar omdat ons klimaat dat niet toestaat. Er groeit dan geen gras en de weide is te nat.
Het tweede wat je er over kan zeggen is dat de stal van nu niet meer de stal van toen was. Een moderne ligboxstal geeft de koe alle ruimte (nee, niet zoveel als buiten, maar zeker vele malen meer dan in de oud-Hollandse stal), licht en omdat deze stallen tegenwoordig geen buitenmuren meer hebben: frisse lucht en koelte (ik schreef er eerder al over). Het is een voor de koe aangename plek geworden, en dat is niet voor niets.
Topprestatie
Op moderne melkveehouderijbedrijven zijn de koeien topsporters. Het zijn hoogproductieve dieren, die een bijpassende verzorging verlangen. De dieren moeten gezond zijn en zich goed voelen, anders geven ze domweg niet zoveel melk. De melkveehouder zal daarom zo veel mogelijk variabelen willen controleren, waarbij de voeropname prioriteit heeft. Dat is met beweiding een stuk ingewikkelder.
Om een voorbeeld te geven: op de de boerderij waar ik ben opgegroeid gingen de koeien elke dag in de zomer wel naar buiten. Rond een uur of vier kwamen ze weer binnen, om gemolken te worden. Dan lag er echter in de voergang een grote berg vers gemaaid gras voor ze klaar. Ik wil maar zeggen: weidegang is nooit voldoende geweest voor voeropname.
Daar komt nog bij dat een koe op stal veel milieuvriendelijker is dan in de wei. De uitstoot van bijvoorbeeld fosfaten is in een stal veel beter onder controle te houden.
Je kan op dit punt natuurlijk nog vinden dat het onvriendelijk is om dieren hoogproductief te maken. Alleen… moet je je dat dan niet uitsluitend afvragen voor koeien, maar ook voor honden, paarden, ezels en zelfs mensen.
Feitelijke onjuistheden
Dan wat Esther Ouwehand (PvdD) op Radio1 en in Trouw beweerde over de positieve effecten van deze maatregel.
“De wei laten begrazen in plaats van maaien zorgt voor meer weidevogels.” Weidegang zal er niet voor zorgen dat er geen gras meer wordt gemaaid. De suggestie dat je het probleem van afnemende populatie weidevogels oplost met alleen weidegang van koeien is zeer dubieus.
“En koeien in de wei hoeven geen geïmporteerde soja te eten.”
Koeien eten grofweg twee soorten voer: ruwvoer, wat gras-achtig is, structuur heeft en goed is voor de spijsvertering, en krachtvoer, waar de nodige voedingsstoffen in zitten die ze nodig hebben voor hun prestatie. Zeg maar: pasta versus proteïnedrankje. In de wei vindt de koe alleen ruwvoer, het vervangt op geen enkele manier soja uit brokken. Feitelijk onjuist.
“Een koe is een graasdier, dat wil buiten in de wei haar kostje bij elkaar grazen.” Als je koeien de keuze laat (en dat heb ik met eigen ogen zo vaak gezien) verkiezen ze stalvoeding boven de weide. Het klopt dat het een graasdier is (al vind ik herbivoor een betere benaming), maar dat is ze niet uitsluitend, en deze uitspraak over de ‘wil’ van een koe is zeer dubieus.
“Het huidige landbouwsysteem is tegen de behoefte van het dier ingericht.”
Je kan niet een grote prestatie van deze dieren verwachten als de dieren iets doen dat tegen hun behoeftes in gaat. Dieren presteren niet vanuit een morele opgave, zoals wij onszelf naar sportscholen slepen, maar op intuïtie. De dieren presteren feitelijk beter in een stal dan in de wei (zo nog iets meer over prestaties van dieren).
Het is echt verwerpelijk hoe populistisch Ouwehand zich opstelt.
Supermarkten
Nog één laatste belangrijke ding komt daar bij. Met deze maatregel jaagt de PvdD alle melkveehouders tegen zich in het harnas. Niet omdat boeren hun dieren niet naar buiten willen doen, maar omdat er geen geld tegenover staat.
Ouwehand verwijst in Trouw simpelweg naar de supermarkten: “… hebben een rol om een goede prijs af te spreken met de Nederlandse boeren die hebben geweid.”
Waarom, oh, WAAROM heb je dat dan niet geregeld in die motie van je, Ouwehand? DE wig om een hoger dierenwelzijn voor elkaar te krijgen, heb je gewoon genegeerd. Daarvoor doe je ineens een beroep op de supermarkten! Ahold en de wereldmarkt versus mijn zus, daar hebben we het over: wat denk je zelf?
Melkprijs
Vorig jaar hebben melkveehouders bijna een jaar lang onder de kostprijs moeten werken. De melkprijs is nu wat hoger, maar de kern van de zaak is: waarom krijgen de boeren niet meer geld als je meer van ze verlangt. Dat is niet onredelijk, dat is hoe de wereld werkt. Wat zou je nu kunnen krijgen… boeren jagen hun koeien op een paar droge dagen op het trapveldje naast de stal en noemen dat de weidegang, waarmee ze aan deze flutmotie voldoen.
Je hebt de melkveehouders nodig om de trend van verminderde weidegang te keren. En deze motie zorgt alleen maar voor meer weerstand en onderlinge haat. Ik noem ‘m dus contraproductief.
En daar maak ik me zo druk om, omdat ik ook vind dat koeien in de wei moeten lopen. Het is een logische volgende stap: mijn zwager en mijn zus fokken al jaren niet meer op absoluut hoogste melkproductie, maar op gezonde poten, stevig gestel, en goed gemoed. Dat doen ze omdat dit voor iedereen leuker is en dus betere prestaties oplevert. Het zijn zulke onwijs mooie dieren die ze nu hebben: sterk, lief en productief. Weidegang – de dieren komen nu niet buiten – zou een logische volgende stap kunnen zijn in de ontwikkeling. Het heeft alleen een prijs.
Er draaien nu drie melkrobots in de stal daar. Daar kunnen koeien (vrije wil) ieder moment van de dag naar toe, en de meesten doen dat zo’n drie keer per dag. Praktisch buitengewoon ingewikkeld om dat te combineren met serieuze weidegang. Het is arbeidsintensiever om daar omheen te werken – wie gaat dat betalen?
Dierenpopulisme
We vinden het heel normaal dat biologische producten duurder zijn. Biologische producten komen van bedrijven waar productiviteit niet op 1 staat. Het geld wordt betaald voor iets anders. En hier kom ik op de waarden: als je vindt dat koeien in de wei moeten lopen, worden ze minder productief, en kost het meer om ze te melken. Daar is niets mis mee, maar de consument moet er voor betalen.
De PvdD zal echter – zeker in verkiezingstijd – nooit de consument aanvallen. Want de consument is de kiezer, en die hebben ze nodig. De melkveehouders zijn dat niet, en worden hier in een gemeen spelletje geslachtofferd. Ik vind het echt verwerpelijk, omdat het lijkt alsof de dieren er mee zijn geholpen, maar feitelijk gaat het hier over electoraal gewin. Dat is wat we hier hebben gezien.
Nederlandse melk
Nederlandse melk kent de beste hygiëne van de wereld, en als de Nederlandse koeien buiten kunnen lopen, zou dat nóg een extra toegevoegde waarde zijn aan de Nederlandse melk. Die toegevoegde waarde moet ook in geld zijn te zien, anders gebeurt er niets. Natuurgebieden worden ook ergens van betaald, laten we wel zijn. En dat heeft de PvdD niet geregeld. Ze gingen voor een morele en electorale overwinning, en hebben die gekregen.
Een pyrrusoverwinning. In mijn ogen dus ten koste van dierenwelzijn en de goede verstandhouding en gunstige milieu-effecten. En dat is heel verdrietig.
Goed verhaal Botte!
Beste Botte,
Het is geen goed verhaal, geen leuk verhaal. Het verhaal van de PvdD is veel leuker, koe in de wei en de weidevogel keert terug, boeren krijgen een eerlijk inkomen voor eerlijk werk. En met een beetje geluk komt de Ot&Sien wereld van Edzes weer terug. En ze leefden nog lang en gelukkig.
Een partij die als slogan voor de verkiezingen heeft “Idealisme is het nieuwe realisme” geeft al aan dat ze lak heeft aan de echte wereld maar gaat voor een droomwereld. En een van de sterkste verkoop / marketing technieken is het laten voelen bij de klant dat hij iets is kwijtgeraakt, en daar een positieve belofte tegenover te zetten.
Dat is wat hier gebeurd de belofte van een eenvoudige ideale wereld, veel mensen zullen hier graag in geloven.
Die Ideal”ismen” als kapitalisme, fascisme en communisme, hebben in de vorige eeuw voor meerder hongersnoden en twee wereldoorlogen gezorgd met miljoenen doden tot gevolg.
Ik ben aanhanger van jou realisme, maar ik hoor dan ook niet bij de doelgroep van de PvdD het is dan ook geen politiek wat hier bedreven wordt meer marketing en op een excellente wijze.
Marc tussen Zwolle en Nunspeet
Koeien mogen geen dier meer zijn, zijn machines gewirden die zoveel mogelijk melk moet produceren. Wij gaan de geschiedenisboeken in, als het land, wat dieren het meeste uitbuit! Schamen moeten we ons …
Zucht.
Ditto
Ga lekker op een houtje bijten. En kom om van de honger
Het gaat niet alleen om Nederland, maar over de hele aardkloot. Zolang er vraag is naar melk, zal er melk geproduceerd worden. Als je een positief voorbeeld wilt stellen kan dit in Nederland, maar het huidig beleid staat daar haaks op. De kleine boeren worden gestimuleerd om te vertrekken terwijl de groten onmogelijk terug kunnen. Als die melk hier niet meer geproduceerd kan worden gebeurt dat over de grens. En die melk zal hier in Nederland gewoon gedronken worden….
Door de toenemende kloof tussen stad en platteland zie ik het somber in wat betreft dit politieke schouwspel. Komt bij; types als “Vrijheid” die leiden aan chronische vormen van “welvaartswaanzin”, en daardoor niet meer in staat zijn de “realiteit” van hun “fantastische” werkelijkheid te onderscheiden.
Wordt gewoon moe van veel van deze domme uitspraken van onwetende alwetende domme mensen die vaak geen enkele weet hebben van hoe het leven gaat op de boerderij.
Zeker nooit in het buitenland geweest
Heleboel woorden van Botte om uiteindelijk toch ook zelf te zeggen dat partij van de dieren helemaal gelijk heeft met hun wens voor meer weidegang (het is een logische volgende stap), alleen ontbreekt het geld. Zie hier het hele probleem: Niet het idealisme van de PvdD, maar het falen van de markt.
De massa betaalt niet, omdat het systeem niet deugt. Dan is het tijd voor plan b. De motie op zichzelf is niet het probleem voor alle kwalen, maar doorgaan in vertrouwen dat de markt het doet? Geloof ik niks van. De markt heeft geen moraal. Jammer, maar wel waar. Botte schrijft het zelf. De supermarkten doen niet mee. Zijn zus wil wel als het geld er maar is. Tijd voor een reset. Dat is geen welvaartswaanzin. Doorgaan op oude voet is onhoudbaar. Blind voor de financiële consequenties voor de consument alleen de producent aanpakken, en dan ook nog de zwakste schakel is het ook niet. Maar het is wel beweging! Blind voor het falen van de markt (in de bio-industrie, farmacie, zorg, voedingsindustrie, noem maar op) dat brengt ons echt verder van huis.
De markt faalt juist niet. Een kamerlid faalde om een correctie op de markt te maken. En tenzij je communisme aanbeveelt, wat ik niet aanraad, zie ik niet wat je wil.
De race naar de bodem om melk (en wat al niet meer) tegen bodemprijzen te leveren is voorbeeldje zaligmakende marktwerking? Ik heb het niet over communisme, maar zolang vrije markt betekent dat allerlei maatschappelijke kosten die niet in de kostprijs hoeven (zoals dierenwelzijn en milieu) dus ook geen gewicht in de schaal leggen, maak je mij niet wijs dat de markt het allemaal wel oplost.
Ik zeg niet dat het zaligmakend is, ik zeg dat je hier de werking van de markt ziet. Daar kan je wat aan doen. Maar als er een keer een trein niet rijdt, is het de vraag of je het hele railsysteem uit de grond moet trekken omdat “het systeem faalt”.
De politiek, het neoliberalisme heeft gefaald en faalt nog. Het past de idealen van Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap verkeerd toe. Vrijheid, geld voor het politieke en religieuze leven, Gelijkheid voor het rechts leven en Broexeschap voor het economische leven . Dat laatste daar gaat het in deze kwestie om, betekend dat de producent, dit geval de melkveehouder een eerlijke prijs voor zijn melk krijgt, zodat hij milieuvriendelijk en sociaal ( er moeten tenslotte mensen van leven die hun levensbehoeften moeten kunnen betalen) kan produceren. Door een groep van economische wetenschappers onder leiding van wijlen Milton Friedman is deze manier van neoliberaal denken ook wereldwijd in de politiek populair geworden. En daarom zijn we vandaag de dag in een enorme economische, ecologische en culturele crisis gekomen! Een oude filosofie, die thuishoort in het 19 eeuwse Industriële tijdperk werkt heden ten dage niet meer.
Met welvaartswaanzin bedoelde ik niet zijn zus, maar het drammerige typ met het verheven gedachtegoed, dat nu bepaald waarom een koe hier is, en hoe de wereld daar mee om moet gaan… onder het genot van een kopje Indiase thee.
Prima uitleg over falen van de markt wat mij betreft: http://www.foodlog.nl/artikel/kraft-heinz-en-de-omkering-van-alle-waarden/
Kom je hier nou ook al aanzetten met dat hoog-over stuk, Joerie. Alsjeblieft zeg…
Reactie van de PvdD, nadat ik hen bovenstaand stuk toestuurde via Facebook:
‘De laatste jaren staan steeds meer koeien op stal, veel koeien komen nooit meer in de wei. Economische belangen krijgen hier voorrang boven het welzijn en de gezondheid van de dieren. Deze ontwikkeling moet gestopt worden. Weidegang zorgt voor minder klauw- en pootproblemen. Daarnaast is weidegang een belangrijke factor bij milieuproblemen en gezondheidsklachten bij mensen. Koeien op stal veroorzaken meer fijnstof dan koeien in de wei. Door opstallen worden de concentraties fijnstof zeer hoog rondom de stal en het erf, waardoor er gezondheidsproblemen kunnen ontstaan voor de lokale bevolking. Een koe op stal krijgt bovendien meer krachtvoer dan een koe in de wei. Ook dit brengt meer milieubelasting met zich mee, want het gebruik van krachtvoer zorgt voor veel meer uitstoot van broeikasgas dan gras. Daarnaast moet er ook ingezet worden op een verkleining van de veestapel.’
Benieuwd naar je commentaar op deze reactie, Botte!
Hoi Niels,
Dank voor je bericht. De reactie staat vol met obligate teksten en rare framing (‘opstallen’, ik heb daarover hier al eens geschreven), die weinig met de praktijk hebben te maken.
Erger is nog dat ze geen enkel antwoord geven op wat mijn punt is, namelijk dat ze de melkveehouders aanvallen, maar de consument en de supermarkten buiten schot laten. Daar is geen enkel excuus voor en wat mij betreft is er ook geen enkel excuus voor om daar niet op in te gaan in een reactie op het stuk dat ik heb geschreven.
Vind ik vreemd. Maar ik wacht netjes op het stuk dat Esther Ouwehand beloofd heeft te schrijven in reactie op mijn blog. Zij was buitengewoon onaardig in eerste instantie op facebook, maar ik wil niet daarom ook dwars zijn.
Met vriendelijke groet,
Botte
Ik heb die vervolgvraag (waarom legt de motie de rekening bij de boer en niet (ook) bij de consument?) ook gesteld aan PvdD. Nog even wachten of ze daar op antwoorden.
@Yoeri
Stel…
Jouw baas vind dat jij elke dag met het ov naar je werk moet reizen. Jij reist nu met de auto.
Met ov zou je 1 uur langer onderweg zijn en 20 euro per dag meer kwijt zijn. Jouw baas gaat dit niet vergoeden… toch moet je.
Zou je het doen? Of zou je zeggen: de wil is er wel…. maar de kosten (verminderde opbrengsten) kan en wil ik niet dragen.
Wie is er dan verkeerd bezig? Jijzelf of je baas?
Wat betreft reactie van de pvdd.
Weidegang is dus slecht voor de gezondheid….
Op boerderijen. Dichtbij de stallen is een uitstekende humane gezondheid. Als ik zie hoe weinig mijn ouders, vrouw en kinderen inclusief mijzelf ziek zijn tov anderen. Dat is een groot verschil. Beide kinderen 1x in de 1ste drie jaren ziek geweest. Ikzelf 1 x in de afgelopen 15 jaar. Mijn vrouw ‘een stadse’ is een stuk gezonder geworden sinds ze op het platteland woont. De praktijk vertelt altijd de waarheid. Iets waar de pvdd de ogen moedwillig voor sluit.
GJ, don’t feed the troll
Amen, dank!
Weidegang, biologisch, kalf bij de koe, hoorns erop: wij als melkveehouder willen dit allemaal doen! Maar we komen nu al simpelweg niet rond met het melkgeld dat we verdienen. Dus hoe moeten we bovenstaande investeringen doen -voor biologisch moet er meer grond komen, voor kalf bij de koe en hoorns is daarnaast een andere stal en een minder productieve (dus met hogere kostprijs) bedrijfsvoering nodig-, als we daar geen meerprijs voor krijgen? Een meerprijs die zal moeten komen uit de markt, maar die we tot op heden steeds zelf moeten dragen. Dat laatste is niet haalbaar. Het is voor ons -jonge, hoogopgeleide melkveehouders- de reden om nu te stoppen met onze boerderij.
Ouwehand heeft wel gelijk: deze prijs zal bij de supermarkten moeten worden bedongen. Maar zoals je zegt: Ahold en de wereldmarkt tegen ons. No way dat we dat gaan winnen, zolang de politiek geen economisch verdienmodel aan dierwelzijnseisen verbindt.