Spizzichino bekkens

“Een Spizzichino in goeie kwaliteit gaat over de duizend dollar heen.”

Begin januari 2010 gingen mijn broer Haye en ik samen naar Italië. We hadden een afspraak met Roberto Spizzichino, ergens in Toscane.

[soundcloud url=”https://api.soundcloud.com/tracks/290362621″ params=”auto_play=false&hide_related=false&show_comments=true&show_user=true&show_reposts=false&visual=true” width=”100%” height=”450″ iframe=”true” /]

Haye is professioneel drummer. Hij speelt bij Mathilde Santing, The Jazz Orchestra of the Concertgebouw, een stuk of drie bigbands, etc. Vorig jaar kocht hij op e-bay een tweedehands bekken uit Amerika, voor negenhonderd dollar. Ik vond dat een enorm bedrag voor zo’n stuk staal. Maar Haye zei dat het een échte Spizzichino betrof.

Roberto Spizzichino is een Italiaan die al dertig jaar met de hand bekkens maakt. Hij is daarmee een van de weinigen op de wereld; de meeste bekkens komen uit een fabriek. Spizzichino’s zijn veelgevraagd. Haye liet me het volgende youtube-filmpje zien:

Ik vroeg Haye of het hem leuk leek Roberto Spizzichino eens op te zoeken. En de VPRO vroeg ik of ze daarvan een radioverslag zouden willen hebben. Beiden reageerden enthousiast. Twee Friese broers in een radioroadmovie door Italië, op zoek naar unieke bekkens.

Roberto Spizzichino is een hele hartelijke man en we hebben genoten van zijn verhalen. Uiteindelijk zijn we een uur of vier bij hem geweest en in die tijd was hij vrijwel onafgebroken aan het woord. De ene anekdote buitelde over de andere theorie. Hij beweegt zich in de hoogste muzikantenkringen; zijn cymbals worden gebruikt door percussionisten in de grootste klassieke orkesten en door de meest heavy jazz cats. Ondertussen verkleumden we in zijn gammele werkplaats en stond hij ons te woord in een versleten, smerige werkjas.

Hij is onvermoeibaar in zijn zoektocht naar de ‘K’-sound; het geluid van de oude Zildjian K-bekkens. Volgens hem heeft de oude ‘K’ alles wat een bekken nodig heeft. De kunst van het maken van een bekken zit ‘m in de legering van het brons (verhouding tin/koper), de manier van het opgieten van het brons, het behameren van de plaat, het ‘scheren’ en uiteindelijk in een geheim. Door het hameren worden de bekkens namelijk heel erg breekbaar. Dat proberen ze op te lossen met het geheim. Een soort coating, of impregneermiddel…? Alleen Spizzichino weet het.

Ten slotte moet een bekken rijpen. Ja, echt waar: het moet verouderen om de klank te krijgen die Spizzichino en al die drummers en percussionisten zoeken. Als oude wijn.

Een fantastisch avontuur, waar op de radio verslag van is gedaan in de vorm van een documentiare. Die is bij de VPRO uitgezonden in het programma De Avonden op Radio 6, op 29 januari 2010.

Nawoord
November 2011 bereikte ons het trieste bericht dat Roberto is overleden. Ik schreef op mijn weblog een bescheiden IM. Het is heel spijtig dat de wereld zo’n vakman heeft verloren. Ik voel me vereerd deze hartelijke en gedreven man te hebben ontmoet.