Auto-auto

De zelfrijdende auto lijkt er onvermijdelijk aan te komen. Bedrijven als Google, Mercedes, Apple en Volvo experimenteren er volop mee. Techniekstudenten proberen elkaar in zelfrijd-wedstrijden de loef af te steken en ons kabinet wil dat Nederland voorop gaat lopen in de ontwikkeling van autonoom rijdende auto’s. De berichten er over in de media zijn optimistisch en Google maakt vrolijke filmpjes over het schattige zelfrijdende autootje dat ze hebben gebouwd.

En het lijkt ook veelbelovend. Zelfrijdende auto’s zorgen voor een betere doorstroming en dus minder files. Ze hebben een lager energieverbruik en zorgen dus voor schonere lucht. En ze zijn veiliger en zorgen dus voor minder verkeersslachtoffers. Het is met al die argumenten vrijwel onmogelijk om tegen de komst van de zelfrijdende auto te zijn.

Maar, willen we het wel? Bedrijven als Apple en Google hebben ons in staat gesteld om veel dingen te doen die we eigenlijk niet kunnen. Ze ontwikkelden chique filters voor over onze foto’s, zodat die er professioneel uit zien, ook al hebben we nog nooit een fotocursus gevolgd. Met muziekprogramma’s kunnen we waanzinnige gitaarsolo’s spelen, ook al hebben we nog nooit een gitaar aangeraakt. We kunnen teksten uit de meest ingewikkelde talen in een paar klikken vertalen, ook al kunnen we van het origineel geen woord lezen. En nu denken deze bedrijven ook nog dat ze veel beter kunnen sturen. Efficiënter, schoner en veiliger.

Documentairemaker Botte Jellema onderzoekt die claims, en gaat op zoek naar de schaarse technologie-kritiek. In de radiodocumentaire ‘Auto-auto’ interviewt hij ondermeer autojournalist en schrijver Bas van Putten, die zich zorgen maakt over de ontwikkelingen. Is het niet een elementair verlies voor de mens, zegt Bas, als die straks betrekkelijk eenvoudige handelingen allemaal uit handen geeft aan technologie. Wat kunnen we dan zelf nog?

Hij interviewt ook ontwikkelaar Erik Coelingh van Volvo in Zweden, die zegt dat wat Volvo betreft de sturen en de pedalen voorlopig niet uit de auto’s zullen verdwijnen. En ook dat het verkeer in de stad vooralsnog veel te ingewikkeld is voor zelfrijdende auto’s. En dat, zo ontdekt Jellema, ondermijnt de claim van ‘veiliger’ enorm.

De mens kan nogal goed sturen. Is de zelfrijdende auto niet een volgende stap in de ontmanteling van de mens als handelend wezen. En moeten wij en onze regering rücksichtslos achter de technologie-optimisten aan lopen. Botte Jellema onderzoekt hoe wij ons verhouden tot techniek, in de documentaire ‘Auto-auto’.

Uitzending
Op zondag 24 mei 2015, Eerste Pinksterdag, zestig jaar na de eerste file in Nederland, om negen uur ’s avonds, in het programma RadioDoc op NPO Radio 1.

Online luisteren

Na uitzending is de documentaire hier terug te luisteren.

Verder lezen: een opiniestuk over Google’s ambities, de reactie op de ongelukken met Google’s zelfrijdende auto’s en het ultieme argument voor alles, namelijk veiligheid.

En een artikel in Het Parool over de zelfrijdende auto en techniekkritiek, hier op Blendle.

Dank
Anton de Goede, redacteur RadioDoc
Bas van Putten, schrijver en autojournalist voor NRC en Autoweek
Marieke Martens, TNO, UTwente
Erik Coelingh en Christiaan Couwel, Volvo
Bas Scheepens, student Automotive Technology TU Eindhoven
Paul van der Zanden en het Epilepsiefonds
Haye Jellema, percussie in de soundtrack

Botte Jellema maakte de soundtrack bij deze documentaire zelf, op basis van de tune van ‘Knight Rider’, de televisieserie uit de jaren ’80. KITT was de eerste zelfrijdende auto (na Herbie, natuurlijk).