Zwarte vellen voor de Kamer van Koophandel

De Kamer van Koophandel pompt mijn adres het internet op. En samen met het mijne dat van duizenden collega-ZZP’ers. Iedereen die het wil hebben, kan het van ze krijgen. Ook al heb ik aangegeven aan dat mijn adres niet mag worden gebruikt voor reclame, dan nog speelt de Kamer van Koophandel het gewoon door. Dat is voor de vanuit huis werkende ZZP’er helemaal niet leuk. En het kan zelfs gevaarlijk zijn. 

Inschrijven voor beginners
Toen ik student was startte ik vanuit mijn eigen schuur een bedrijfje. Ik speelde in een band, en daarvoor had ik een geluidsinstallatie aangeschaft. Die kon ik op de avonden dat mijn band niet speelde verhuren aan andere bandjes. Het was een succesvolle onderneming. Ik had me ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. En omdat de fax toentertijd nog een levendig communicatiemiddel was, gaf ik bij mijn inschrijving aan dat ik een faxnummer had. Op mijn huislijn.

Had ik dat maar nooit gedaan. Minstens een keer per week werd ik midden in de nacht uit mijn bed gebeld, door reclamefaxen. Dan ging dus mijn huistelefoon over. In het begin stuurde ik verzoeken om dit niet meer te doen terug. Daarna dreigde ik ze zwarte vellen te sturen. Daarmee kon je de machine van de tegenpartij vernielen – humor anno 1998. Het hielp niks. Mijn nummer was out in the open, en werd ongehinderd doorverkocht en gekopieerd. Ik moest elke nacht mijn telefoonstekker er uit trekken.

Tien jaar later vestigde ik mij als freelance journalist, wederom opererend vanuit huis. Het is verplicht om je in te schrijven bij de Kamer van Koophandel als je journalist bent. Dat moeten alle vrije beroepen, vanwege een wet uit 2009 die is verzonnen door toenmalig minister Donner. Het is totaal onzinnig. Stel je eens voor wat zich in de afgelopen jaren allemaal in het handelsregister heeft moeten inschrijven; journalisten, maar ook schrijvers, dagvoorzitters, beeldend kunstenaars, acteurs, muzikanten, handlezers, goochelaars en alles wat facturen verstuurt op roze briefpapier.

De stoet aan paradijsvogels die hun panden is binnengetrokken moet hilarisch zijn geweest. Ik weet zeker dat ze bij de Kamer van Koophandel met hun handen op het voorhoofd hebben verzucht ‘Wat móéten we met deze meuk in onze database?!’. Maar ja, dat zeggen ze niet, want ze zijn een uitvoerder van een wettelijke taak. Een mening wordt alleen geuit door een Ministerie, en dat is nou juist de instantie die dit circus heeft verzonnen.

Oplichters
Mijn bedrijf stelt niks voor. Mijn kantoor is mijn laptop en als ik een adres moet opgeven dan is dat mijn huisadres. En dat moet dus bij de Kamer van Koophandel-inschrijving. Ik ben op mijn hoedde sinds het fax-debacle, en heb dus minimale informatie opgegeven. En ik gaf aan dat ze mijn gegevens niet mogen verkopen. Want dat kan. Ik zat goed. Dacht ik.

In het jaar na mijn inschrijving, begon ik post te ontvangen van instanties waar ik nooit zaken mee had gedaan. Dat ging ongelezen retour, dan hebben de posterijen ook nog wat te doen. Maar hoe kon dit? Ik ging op onderzoek uit. Google leverde interessante vondsten op. Sites als Hotfrog.nl, Nederlanddata.nl, Openingstijden.com en Vraag-het-aan-christel.nl leverden zonder problemen mijn naam en adres. Dat zijn commerciële bedrijven, die handelen in mijn privé-gegevens. En het zijn geen liefdadigheidsinstellingen. Als ik bijvoorbeeld mijn eigen gegevens van Gevonden.cc wil laten verwijderen, mag ik 35 eurocent aftikken. Oplichters.

Tot mijn schrik weet een aantal sites bovendien mijn mobiele nummer. Dat is zeker niet de bedoeling! Een eenvoudige speurtocht leverde mij ook het mobiele nummer en adres van ZZP-collega’s Mieke van der Weij, Bas Heijne, Barbara Barend, en Bert Brussen. Mensen die geen enkele baat hebben bij algemene bekendheid van hun gegevens. Hier zit iets grondig mis.

Onderzoek
Sinds mijn incident in 1998 waak ik als een havik over mijn adres en telefoonnummer. Ik laat mij niet verleiden door aanbiedinkjes om mij mijn gegevens af te troggelen, ik doe niet aan winkelpasjes en bestel alleen dingen online bij bedrijven die ik ken. Bovendien pas ik trucjes toe, zoals onjuiste geboortedata doorgeven als zoiets verplicht is (mijn zoete wraak op internetformulieren).

Ook bij de Kamer van Koophandel heb ik een dergelijke truc toegepast. Ik heb mij ingeschreven met mijn volledige voor- en achternaam als bedrijfsnaam. Dat is voor mijn opdrachtgevers niet raar – mijn bedrijf heet niet European Westcoast Radio Situation Services. Maar ik ben wel in staat om te achterhalen wie mijn gegevens van de Kamer van Koophandel heeft gekregen.

Hotfrog dus. Een bedrijf van Reed Business, en op 22 februari antwoordt Bart Veldhuizen desgevraagd:

Volgens ons systeem hebben wij uw persoonlijke gegevens van Dun and Bradstreet. Dit is de grootste Data Supplier op de markt en koopt en verkoopt data in bulk. 

Dus gemaild naar Dun and Bradstreet. Op 7 maart antwoordt Roy Gesser:

Met betrekking tot uw vraag willen wij u vertellen dat wij de gegevens van uw bedrijf opvragen bij de kamer van Koophandel.

Maar ik had bij mijn inschrijving aangegeven dat ze mijn gegevens niet mochten verkopen aan derden! Daarom heb ik een mail gestuurd aan de Kamer van Koophandel, met de vraag aan wie ze mijn gegevens hebben verstrekt of verkocht. Mireille Muller, persvoorlichter van het bestuur en directie, antwoordt op 3 april:

De Kamer van Koophandel levert Dun & Bradstreet noch Hotfrog bulkbestanden. Wel kan Dun & Bradstreet, net als een ieder, een uittreksel op hebben gevraagd van uw bedrijf.

Dus vroeg ik hoe waarschijnlijk het de Kamer van Koophandel voor komt dat Dun and Bradstreet, een bedrijf dat internationaal handelt in bedrijfsgegevens en zich op zijn website laat voorstaan op het bezit van miljoenen gegevens, van mijn individuele inschrijving een uittreksel heeft opgevraagd, à raison € 2,50, waarbij een formulier moet worden ingevuld, etcetera?

Mireille antwoordt over individuele inschrijvingen:

deze zijn voor een ieder toegankelijk, niet alleen zoals eerder genoemd via uittreksels, maar ook via de zoekmachine op onze website.

De site van de Kamer van Koophandel staat je toe een naam, straat of Kamer van Koophandel-nummer in te voeren en dan krijg je vanzelf vrijwel alle gegevens. Een koud kunstje voor een MBO informatica-student om een oogstmachine te bouwen, die automatisch oplopend nummers invoert. Is dat nummer toevallig een Kamer van Koophandel-nummer, dan levert de site direct de NAW-gegevens van het bedrijf in kwestie. En met al die vrije jongens en meiden in dat bestand, krijg je dus zo een zwik privé-adressen, waaronder het mijne. Bizar.

Bulkverkoop van gegevens
Je kan bij de Kamer van Koophandel een ‘non-mailing indicator’ aanzetten bij je inschrijving. Dat had ik dus gedaan. Maar dat betekent niet dat de Kamer van Koophandel je gegevens niet aan derden verkoopt. Heeft Mireille me zelf gemaild:

Met afnemers die wel gegevens ontvangen met een NMI is een overeenkomst gesloten die de restrictie oplegt dat deze niet gebruikt mogen worden voor direct-marketing en dat bij doorlevering van gegevens altijd de NMI moet worden meegeleverd.

De Kamer van Koophandel heeft kennelijk alle vertrouwen in zulke afspraken. De Kamer zit juridisch gebakken. En de rest is een kwestie van moreel besef, van bedrijven die schaamteloos 35 cent vragen voor het verwijderen van je gegevens.

En wat de Kamer van Koophandel er van vindt?

U zult begrijpen dat wij als uitvoerder van onze wettelijke taak geen standpunt kunnen innemen ten aanzien van het systeem of beleid. Dit is niet aan ons maar aan het Ministerie van EL&I, de politiek en belangenbehartigers als VNO-NCW en MKB-Nederland.

Dat zijn vierenveertig woorden voor ‘dikke doei’. Met hartelijke dank voor de vijfendertig euro per jaar die de verplichte inschrijving kost.

Naïef
Ik ben hier zo fel op om drie eenvoudige redenen. Ten eerste zijn mijn gegevens niet geheim, maar wel privé. Ten tweede is de publieke verspreiding van het adres van een autodealer voor dat bedrijf prachtig. Maar ik werk vanuit huis, en er is niet één reden te bedenken voor verspreiding van mijn privé-adres. Ten derde: mocht ik ooit de switch maken naar misdaadverslaggever, dan geeft het me een licht ongemakkelijk gevoel dat de Kamer van Koophandel mijn privé-adres binnen 0,3 seconden levert aan degene over wie ik net een netelig verslag heb getikt. Nu ook al, overigens.

De Kamer van Koophandel vertrouwt de wereld van de handel in adresgegevens. Ik noem dat achterlijk, naïef en ridicuul. Ze hebben daar bij ‘bestuur en directie’ behoefte aan een informatica-student. Dat ze daar het beleid van het ministerie moeten uitvoeren, begrijp ik. Maar ik krijg niet de indruk dat ze zelf nog nadenken over de gegeven orders.

Niemand kan vertellen wat het belang is van adresgegevens van mensen met een vrij beroep in een handelsregister. D66-kamerlid Verhoeven heeft hierover vragen gesteld aan de minister van Economische Zaken Maxime Verhagen. De antwoorden komen binnenkort, maar ik verwacht er niet veel van. Al vijf jaar kan het bijna niemand in het pluche iets schelen. Tijd om de privé-adressen van de Tweede Kamerleden te publiceren?

Zwart
Daar zit ik dan, met mijn eenmanszaakje. Met tegenover me de Kamer van Koophandel met z’n voorlichters en juridische afdelingen, zich verschuilend achter het ministerie. En Dun and Bradstreet, nog twaalf keer zo sterk juridisch ingedekt. En de grote kopieermachine die internet heet en mijn adres en telefoonnummer heeft. En ik kan geen zwarte vellen terug sturen.

(voetnoten)

Voetnoten
Hoe mijn adres en telefoonnummer op die verschillende plekken op het internet terecht zijn gekomen weet ik dus niet. Het kan zijn dat er zo’n ‘oogstmachine’ bezig is geweest. Het kan ook zijn dat de ‘non-mailing-indicator’ van de Kamer van Koophandel niet zo nauw is genomen. Het publiceren van een adres is natuurlijk niet hetzelfde als een direct mail sturen. Dus zit de KvK juridisch ongetwijfeld goed. Dat het ene uit het andere voort kan komen, is evident, maar niet hun probleem. Wel het mijne.

Dit hele verhaal geldt alleen voor ondernemers die onder hun eigen naam op hun eigen adres staan ingeschreven. Dat zijn er meer dan u denkt, sinds de nieuwe handelswet. Ik heb echter weer geleerd; bij mijn volgende inschrijving bij de KvK zal mijn bedrijf wel een non-descripte naam hebben als European Westcoast Radio Situation Services.

Inschrijven met een postbus mag niet. Zoiets is overigens ook niet een serieus alternatief, want dat kost je honderden euro’s per jaar.